Οι θηλυκοί δαίμονες (δαιμόνισσες) εμφανίζονται σε πολλές μυθολογίες και αποκρυφιστικές παραδόσεις, παίζοντας συχνά ρόλο πειρασμού, καταστροφής ή τιμωρίας. Παρακάτω παρουσιάζεται μια εκτενής αναφορά σε σημαντικές δαιμόνισσες και την θέση τους στις ταξιαρχίες και ιεραρχίες της Κόλασης, βασισμένη σε πηγές όπως η εβραϊκή Καμπάλα, η Μεσοποτάμια δαιμονολογία, το Ars Goetia (Lesser Key of Solomon) και άλλες παραδόσεις. Για καθεμία δίνονται το όνομα και η προέλευση, η περιγραφή και ο ρόλος, ο χρόνος/τόπος κυριαρχίας, η ιεραρχική της θέση, η επιρροή στους ανθρώπους, ο σκοπός εμφάνισής της στη Γη και το είδος του κακού που εκπροσωπεί.
Λίλιθ (Lilith)
Προέλευση: Μεσοποτάμια και Εβραϊκή παράδοση. Η Λίλιθ έχει ρίζες στη Μεσοποταμία ως θηλυκός νυχτερινός δαίμονας (spirit) του ανέμου, που πιστευόταν ότι βλάπτει τα παιδιάel.wikipedia.org. Στην εβραϊκή μυθολογία αναφέρεται ως η πρώτη σύζυγος του Αδάμ, η οποία δημιουργήθηκε από το ίδιο χώμα όπως εκείνος, άρα ίση με αυτόνel.wikipedia.org. Όταν αρνήθηκε να υποταχθεί, εγκατέλειψε τον Παράδεισο και μεταμορφώθηκε σε δαιμονική οντότητα.
Ιδιότητες & Ρόλος: Ως μυθικός νυχτερινός δαίμονας, η Λίλιθ συνδέεται με το σκοτάδι και θεωρείται ότι επιτίθεται σε βρέφη και εγκύους (παιδοκτόνος δαίμονισσα)el.wikipedia.org. Είναι επίσης γνωστή ως πνεύμα πειρασμού – στην Καμπαλιστική παράδοση περιγράφεται ως το πρώτο σούκουμπους (succubus), δηλαδή γυναικείο δαιμονικό ον που αποπλανά άνδρες στον ύπνο τουςel.wikipedia.org. Ως succubus, λέγεται ότι η Λίλιθ επισκέφθηκε ακόμα και τον ίδιο τον Αδάμ αφότου εγκατέλειψε την Εδέμ, για να τον αποπλανήσει.
Χρόνος & Τόπος Κυριαρχίας: Η Λίλιθ κυριαρχεί τη νύχτα – εμφανίζεται στις σκοτεινές ώρες, ιδιαίτερα μετά τα μεσάνυχτα, και περιπλανιέται σε ερημικές τοποθεσίες ή ερήμους. Στην λαϊκή παράδοση, οι νέες μητέρες φορούσαν φυλαχτά τη νύχτα για να προστατεύσουν τα νεογνά από τη Λίλιθ. Αναφέρεται επίσης ως «δαιμόνισσα της ερήμου» και “Αρχόντισσα του Σκότους”, δηλαδή θηλυκή ενσάρκωση του κακού που παραμονεύει έξω από τις ανθρώπινες κοινότητεςel.wikipedia.org.
Ιεραρχία στην Κόλαση: Η Λίλιθ θεωρείται μία από τις ανώτατες θηλυκές οντότητες της Κόλασης. Στα καμπαλιστικά κείμενα παρουσιάζεται ως η κύρια σύντροφος του αρχάγγελου Σαμαήλ (ο οποίος στις αποκρυφιστικές παραδόσεις ταυτίζεται με τον Σατανά)el.wikipedia.org. Μαζί με άλλες τρεις δαιμόνισσες, συγκαταλέγεται στις “τέσσερις βασίλισσες των δαιμόνων” ή «αγγέλους της ιεράς πορνείας» που συνευρέθηκαν με τον Σαμαήλel.wikipedia.org. Είναι ουσιαστικά η “Βασίλισσα των Δαιμόνων”, μητέρα αναρίθμητων μικρότερων δαιμονίων – στην απόκρυφη παράδοση τα παιδιά της ονομάζονται Λίλιμ και αποτελούν λεγεώνα δαιμόνων. Στο Δέντρο της Ζωής της Καμπάλας, η σκοτεινή αντίστοιχη σφαίρα (Qliphoth) του φυσικού κόσμου ονομάστηκε “Λίλιθ/Ναεμά” προς τιμήν της, τονίζοντας την κυριαρχία της στο υλικό/σκιώδες πεδίοreddit.com.
Επιρροή στους ανθρώπους: Η Λίλιθ επηρεάζει την ανθρωπότητα κυρίως μέσω πειρασμού και σεξουαλικής παραπλάνησης. Ως succubus, επιτίθεται σε άνδρες με αισθησιακά όνειρα, απομυζώντας την ζωτική τους ενέργεια. Παράλληλα ενσαρκώνει τον κίνδυνο για τις μητέρες και τα παιδιά: στους μύθους φονεύει βρέφη στη κούνια τους ή προκαλεί θνησιγενείς γεννήσειςel.wikipedia.org. Πιστευόταν ότι είναι υπεύθυνη για την αιφνίδια βρεφική θνησιμότητα και τις επιλόχειες επιπλοκές, γι’ αυτό και σε εβραϊκά κείμενα όπως το Ταλμούδ αναφέρεται ως δαιμόνισσα που πρέπει να εξορκιστεί για να προστατευθούν τα παιδιάel.wikipedia.org. Επίσης προσωποποιεί την αμαρτία της λαγνείας και της ανυπακοής – η ίδια η ιστορία της (εγκατάλειψη του Αδάμ και της Εδέμ λόγω ανυπακοής) την καθιστά σύμβολο εξέγερσης κατά της θεϊκής τάξης.
Σκοπός εμφάνισής της στη Γη: Η Λίλιθ εμφανίζεται στον κόσμο των ανθρώπων ως τιμωρός ή εκδικητής. Σύμφωνα με ορισμένες αποκρυφιστικές ερμηνείες, η παρουσία της τιμωρεί την αλαζονεία των ανθρώπων και ιδίως των ανδρών – αποτελεί την ενσάρκωση του φόβου για την ανεξέλεγκτη θηλυκή σεξουαλικότητα. Άλλοι μύθοι τη θέλουν να εκδικείται για τη δική της απώλεια παιδιών (κατά μία εκδοχή, τα παιδιά της θανατώθηκαν για τιμωρία και εκείνη εκδικείται στις μητέρες της ανθρωπότητας). Σε κάθε περίπτωση, ο σκοτεινός της σκοπός είναι η διατάραξη της ανθρώπινης ζωής: είτε μέσω πειρασμού (οδηγώντας σε ηθική πτώση), είτε μέσω άμεσης βλάβης (θάνατος βρεφών, εφιάλτες).
Εκπροσωπούμενο Κακό: Η Λίλιθ αντιπροσωπεύει τη λαγνεία, την απόκρυφη γνώση και το φονικό μητρικό ένστικτο (όταν αυτό διαστρέφεται σε παιδοκτονία). Είναι η προσωποποίηση της νύχτας και του τρόμου της, του ανεξέλεγκτου πάθους και της ανταρσίας απέναντι στην θεϊκή τάξηel.wikipedia.org. Ως αρχέτυπο, ενσωματώνει τον κίνδυνο της θηλυκής ανεξαρτησίας που οι πατριαρχικές κοινωνίες φοβούνταν: μια οντότητα που δεν υποτάσσεται ούτε σε Θεό ούτε σε άνθρωπο και επιφέρει χάος.
Νααμάχ (Naamah)
Προέλευση: Εβραϊκή αποκρυφιστική παράδοση (Καμπάλα) με ρίζες και στη βιβλική γενεαλογία. Η Νααμάχ ταυτίζεται συχνά με τη Νααμά, κόρη του Λάμεχ (αδελφή του Τουβαλκάιν) από τη Γένεση, η οποία όμως στη μυστικιστική παράδοση μεταμορφώθηκε σε δαιμονική ύπαρξηen.wikipedia.org. Το όνομά της σημαίνει «εύχαρις/ευχάριστη» στα εβραϊκά. Στο Βιβλίο Ζοχάρ περιγράφεται ως ένας από τους δαίμονες-συνοδούς του Σαμαήλ.
Ιδιότητες & Ρόλος: Η Νααμάχ ανήκει στις τέσσερις “αγγέλους της πορνείας” (ή δαιμονικές βασίλισσες) που ζευγάρωσαν με τον Σαμαήλel.wikipedia.org. Ο ρόλος της είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένος με τον σεξουαλικό πειρασμό. Περιγράφεται ως πανέμορφη δαιμόνισσα που συμπαρασύρει τους άνδρες στην ακολασία. Στα ταλμουδικά/μιδρασικά κείμενα, μάλιστα, αναφέρεται ότι αρχικά ήταν θνητή γυναίκα που έπαιζε κύμβαλα για να σαγηνεύει τους άνδρεςen.wikipedia.org – μια νύξη στο πώς η μουσική και η ομορφιά της προκαλούσαν τον έκφυλο πόθο. Μετεγενέστερα, στην Καμπάλα, εμφανίζεται ως δαιμονικό πνεύμα που αποπλανά όχι μόνο ανθρώπους αλλά και υπερφυσικές οντότητες.
Χρόνος & Τόπος Κυριαρχίας: Όπως και η Λίλιθ, έτσι και η Νααμάχ κυριαρχεί τη νύχτα. Λέγεται ότι περιπλανιέται μετά τα μεσάνυχτα, ιδιαίτερα κοντά σε μέρη όπου μπορεί να βρει ανυποψίαστους άνδρες (π.χ. κοιμισμένους). Η παρουσία της ανιχνεύεται στα όνειρα των ανθρώπων – θεωρείται ότι εισέρχεται στα όνειρα των ανδρών με ερωτική μορφή (τύπος succubus) ώστε να τους παρασύρει. Επιπλέον, κάποια παράδοση την τοποθετεί και αυτήν στις ερημιές μαζί με τη Λίλιθ, όπου καλούν τους ανέμους της νύχτας.
Ιεραρχία στην Κόλαση: Η Νααμάχ είναι μία από τις τέσσερις βασίλισσες της Κόλασης στην Καμπαλιστική θεώρησηel.wikipedia.org. Συχνά αποκαλείται “Άγγελος της Πορνείας”, καθώς μαζί με τη Λίλιθ, την Αγράτ και την Εϊσέθ αποτελεί τις τέσσερις δαιμονικές συζύγους του Σαμαήλen.wikipedia.org. Σε μεταγενέστερα αποκρυφιστικά συγγράμματα αναφέρεται και ως “Ναεμάθ” ή “Ναεμώθ” – έννοιες που συνδέονται με το Qliphoth. Συγκεκριμένα, η κατώτερη σκοτεινή σφαίρα (Qliphah) που αντιστοιχεί στη Βασιλεία (Malkuth) λέγεται ότι κυβερνάται από τη Νααμάχ, ως βασίλισσα των σκιών της Γης (μερικές πηγές τη συγχέουν με τη Λίλιθ εκεί)reddit.com. Έτσι, η Νααμάχ κατέχει εξέχουσα θέση στην ιεραρχία των δαιμόνων, αν και υστερεί ελαφρώς σε ισχύ έναντι της Λίλιθ.
Επιρροή στους ανθρώπους: Η επιρροή της Νααμάχ στους ανθρώπους είναι ύπουλη και επικίνδυνη. Αποπλανά τους άνδρες οδηγώντας τους σε ανήθικες πράξεις και ονειρώξεις, από τις οποίες συλλαμβάνει δαιμονικά τέκνα. Στο Ζοχάρ αναφέρεται ότι κατά τα 130 χρόνια που ο Αδάμ είχε χωρίσει από την Εύα, η Νααμάχ και η Λίλιθ τον σαγήνευσαν και απέκτησαν μαζί του δαιμονικά παιδιά, τα οποία έγιναν «Οι Μάστιγες της Ανθρωπότητας»en.wikipedia.org. Αυτά τα έκγονα συμβολίζουν τις αρρώστιες και τις συμφορές που πλήττουν τους ανθρώπους. Επιπλέον, τόσο η Νααμάχ όσο και η Λίλιθ θεωρούνταν υπεύθυνες για επιληπτικές κρίσεις στα παιδιάen.wikipedia.org – μια αντίληψη ότι οι δαιμόνισσες αυτές προκαλούν σοβαρές ασθένειες. Επίσης, μια άλλη διήγηση αναφέρει ότι η Νααμάχ, μαζί με τη Λίλιθ, διαφθείρει και αγγέλους: λέγεται ότι έβαλαν σε πειρασμό τους επουράνιους φύλακες Ούζα και Αζάελ (από το βιβλικό μύθο των Εγρήγορων), οδηγώντας τους σε πτώσηen.wikipedia.org. Έτσι, η Νααμάχ συμβολίζει το δαιμονικό στοιχείο που μπορεί να διαφθείρει τόσο τους θνητούς όσο και τους αγγελικούς.
Σκοπός εμφάνισής της στη Γη: Η Νααμάχ εμφανίζεται στη γη για να διεκπεραιώσει την αποστολή του πειρασμού και της αναπαραγωγής δαιμόνων. Μέσα από τις συνευρέσεις της με ανθρώπους (στοιχειώνοντας τα όνειρά τους), γεννά νέους δαίμονες που εξαπλώνουν το κακό. Σύμφωνα με το Ζοχάρ, «παίζει με τους γιους των ανθρώπων και συλλαμβάνει από αυτούς μέσω των ονείρων τους… φέρνει στον κόσμο κάθε είδους δαίμονες… και όλοι αυτοί πηγαίνουν στην πρώτη Λίλιθ που τους ανατρέφει»en.wikipedia.org. Δηλαδή, η Νααμάχ λειτουργεί ως μέσο διαιώνισης των δαιμονικών δυνάμεων στη γη. Ο σκοπός της είναι επίσης να τιμωρεί – μέσω της πρόκλησης ασθενειών ή της ηθικής διαφθοράς – και να εξυπηρετεί τον Σαμαήλ ως μία από τις πνευματικές συζύγους του, ενισχύοντας την κυριαρχία του κακού.
Εκπροσωπούμενο Κακό: Η Νααμάχ αντιπροσωπεύει πρωτίστως την ακολασία και τη σαρκική αμαρτία. Ως δαίμον της πορνείας, συμβολίζει τη διεστραμμένη ηδονή και τον έκφυλο πειρασμό. Επίσης, μέσω των συνεπειών της (επιληψία παιδιών, νοσήματα), ενσαρκώνει το κακό της νόσου και του πόνου που πλήττει αθώους (π.χ. παιδιά). Σε ευρύτερο επίπεδο, η Νααμάχ είναι το κακό που κρύβεται πίσω από την γοητεία της επιφάνειας – όμορφη και “ευχάριστη” εξ όψεως, αλλά θανάσιμη στην ουσία.
Αγκράτ Μπατ Μαχλάτ (Agrat bat Mahlat)
Προέλευση: Εβραϊκή μυστικιστική παράδοση (Καμπάλα). Το όνομά της σημαίνει «Agrat, κόρη της Mahlat» στα εβραϊκάen.wikipedia.org. Η Mahlat θεωρείται απόκρυφη φιγούρα – σε κάποια κείμενα αναφέρεται ως θνητή γυναίκα που έγινε δαιμόνισσα στην έρημοen.wikipedia.org. Η Αγράτ είναι πιο γνωστή από τις εμφανίσεις της στο Ταλμούδ, στη συλλογή Yalqut Chadash, και στο Ζοχάρ.
Ιδιότητες & Ρόλος: Η Αγράτ Μπατ Μαχλάτ είναι μια δαιμονική βασίλισσα με έντονα καταστροφικά και σαρκικά χαρακτηριστικά. Είναι ένας από τους τέσσερις κύριους θηλυκούς δαίμονες (μαζί με Λίλιθ, Νααμάχ, Εϊσέθ) που ονομάζονται και «οι τέσσερις νύμφες του Σαμαήλ»en.wikipedia.org. Στο Ζοχάρ περιγράφεται ως “άγγελος της ιερής πορνείας”, σύντροφος του Σαμαήλ, επικεφαλής δαιμόνων του πειρασμού. Παράλληλα όμως, η Αγράτ έχει και έναν στοιχειωτικό, πολεμοχαρή ρόλο: είναι γνωστή ως “η δαιμόνισσα που χορεύει πάνω στις στέγες” τις νύχτες, οδηγώντας μια στρατιά καταστροφής. Συγκεκριμένα, αναφέρεται πως τα βράδια της Τρίτης και της Παρασκευής περιηγείται στον αέρα πάνω σε άρμα, συνοδευόμενη από 18.000 δαίμονες-αγγελιαφόρους καταστροφήςen.wikipedia.org. Αυτό την καθιστά δαίμονα που φέρνει δεινά και μαγεία (θεωρείται επίσης “κυρά των μαγισσών”, διδάσκοντας μαγικά μυστικά σε θνητούς μάγους)en.wikipedia.org.
Χρόνος & Τόπος Κυριαρχίας: Η Αγράτ έχει συγκεκριμένες ημέρες δράσης. Όπως καταγράφεται, τα βράδια της Τρίτης και της Παρασκευής (σε κάποιες πηγές και του Σαββάτου) είναι οι χρόνοι που το δαιμονικό της άρμα οργώνει τους ουρανούςen.wikipedia.org. Αυτές οι νύχτες θεωρούνταν εξαιρετικά επικίνδυνες, καθώς η Αγράτ και η ακολουθία της μπορούσαν να φέρουν δυστυχίες και σκοτοδίνες στους ανθρώπους. Ο τόπος κυριαρχίας της είναι ο αέρας και οι στέγες: το προσωνύμιό της ως «χορεύουσας δαίμονος της στέγης» υποδηλώνει ότι κινείται πάνω από τα ανθρώπινα σπίτια, ίσως προσπαθώντας να εισβάλει με το πνεύμα της. Επίσης, θεωρείται ότι περιφέρεται σε έρημες τοποθεσίες όπου συγκεντρώνονται οι δαίμονές της.
Ιεραρχία στην Κόλαση: Ως μία από τις τέσσερις δαιμονικές βασίλισσες, η Αγράτ κατέχει υψηλή θέση στην ιεραρχία της Κόλασης. Μοιράζεται τον τίτλο της “Βασίλισσας των Δαιμόνων” με τη Λίλιθ, τη Νααμάχ και την Εϊσέθen.wikipedia.org. Μερικές παραδόσεις την αποκαλούν και “Δαίμονα των χορών” ή “Βασίλισσα των χορευόντων δαιμόνων”, δίνοντας έμφαση στο ιλαρό αλλά φρικτό θέαμα της στρατιάς της. Στη θρησκευτική φαντασία του Μεσαίωνα, η Αγράτ θεωρήθηκε ακόμη και “μητέρα” δαιμονικών όντων: ένας μύθος λέει ότι συνευρέθηκε με τον βασιλιά Δαβίδ (!) ένα βράδυ και απέκτησε μαζί του γιο τον δαίμονα Ασμαδαίο (Asmodeus), τον μετέπειτα «βασιλιά των δαιμόνων»en.wikipedia.org. Αν και αυτή η ιστορία είναι μεταγενέστερη λαϊκή παράδοση, δείχνει το βαθμό στον οποίο η Αγράτ αντιμετωπιζόταν ως ισότιμη δημιουργός ισχυρών δαιμόνων, άρα και με υψηλό κύρος στην κόλαση.
Επιρροή στους ανθρώπους: Η Αγράτ Μπατ Μαχλάτ επιδρά στους ανθρώπους με δύο κύριους τρόπους: μέσω μαγείας και μέσω καταστροφής. Πρώτον, είναι γνωστή ως δασκάλα μαγείας – ονομάζεται «κυρά των μαγισσών» καθώς κατά την παράδοση δίδαξε απόκρυφα μυστικά στον ραββίνο Αμημάρen.wikipedia.org. Έτσι, η παρουσία της συνδέεται με τη διάδοση μαγικών τεχνών και τη διαφθορά μέσω της μαγείας. Δεύτερον, η στρατιά της από 18.000 δαιμόνια φέρνει καταστροφές: όπου περνά η Αγράτ με το άρμα της, ακολουθούν αρρώστιες, ατυχήματα και δυστυχίες. Οι νύχτες που δρα ήταν φόβητρο για τους κοινούς ανθρώπους, καθώς πίστευαν ότι η Αγράτ μπορούσε να προκαλέσει δαιμονικές επιδρομές: επιθέσεις από αόρατες δυνάμεις, δαιμονισμό ευάλωτων ατόμων, ή παράξενα φαινόμενα. Επίσης, ως succubus δαίμονας, σαγηνεύει και αυτή τους άνδρες στα όνειρά τους, παρόμοια με τη Λίλιθ, αν και αυτός δεν είναι ο κύριος ρόλος της.
Σκοπός εμφάνισής της στη Γη: Ο σκοπός της Αγράτ είναι διττός. Από τη μια, εμφανίζεται για να διαδώσει την μαγεία και την αίρεση – κλονίζοντας την πίστη των ανθρώπων μέσω της παράδοσης απαγορευμένων γνώσεων. Από την άλλη, έρχεται ως όργανο τιμωρίας: η παρουσία της ερμηνεύεται ως θεόσταλτη ή σατανική τιμωρία ενάντια σε πόλεις ή άτομα. Μύθοι αναφέρουν ότι κάποτε η δύναμή της αναχαιτίστηκε από αγίους άνδρες: ο ραββίνος Χανίνα μπεν Ντόσα και ο Αμπαγιέ κατάφεραν με προσευχές να περιορίσουν την κακοποιό δράση της, μειώνοντας τις νύχτες εξόδου της σε δύο την εβδομάδα αντί καθημερινάen.wikipedia.org. Αυτό υποδηλώνει ότι η Αγράτ θεωρήθηκε υπεύθυνη για συχνά δεινά, και η μείωση της δράσης της ήταν λύτρωση. Εν τέλει, ο σκοπός της είναι να εξαπλώνει το χάος (τόσο πνευματικό μέσω μαγείας, όσο και φυσικό μέσω καταστροφών) υπηρετώντας το κοσμικό σχέδιο του κακού.
Εκπροσωπούμενο Κακό: Η Αγράτ Μπατ Μαχλάτ ενσαρκώνει το κακό της μαύρης μαγείας και της καταστροφής. Αντιπροσωπεύει την διαφθορά της γνώσης – τη χρήση της για κακούς σκοπούς – και την ανεξέλεγκτη βία των δαιμονικών δυνάμεων. Είναι σύμβολο του τρόμου που έρχεται από τον νυχτερινό ουρανό, της δαιμονικής θύελλας που σαρώνει τα πάντα. Ταυτόχρονα, ως δαιμόνισσα της πορνείας, εμπεριέχει και τη λαγνεία/ακολασία ως πτυχή του κακού (αν και λιγότερο από τη Λίλιθ/Νααμάχ). Γενικά, η Αγράτ είναι η προσωποποίηση της καταστροφικής θηλυκής δύναμης που μπορεί να είναι γοητευτική αλλά και ολέθρια.
Εϊσέθ Ζενουνίμ (Eisheth Zenunim)
Προέλευση: Εβραϊκή Καμπαλιστική παράδοση. Το όνομά της στα εβραϊκά σημαίνει “Γυναίκα των Πορνειών” (אשֶׁת זְנוּנִים)en.wikipedia.org. Η Εϊσέθ Ζενουνίμ είναι λιγότερο γνωστή από τις υπόλοιπες τρεις “βασίλισσες”, ωστόσο κατέχει σημαντική θέση στα αποκρυφιστικά συστήματα που ασχολούνται με το Δέντρο της Ζωής και την αντίστροφη πλευρά του (Qliphoth).
Ιδιότητες & Ρόλος: Η Εϊσέθ περιγράφεται ως μια καταστροφική και παραπλανητική δύναμη του θηλυκού στοιχείου. Είναι ένας από τους “τέσσερις αγγέλους της ιεράς πορνείας” – δηλαδή μία από τις τέσσερις δαιμονικές συντρόφους του Σαμαήλ μαζί με τη Λίλιθ, τη Νααμάχ και την Αγράτen.wikipedia.org. Θεωρείται θηλυκή προσωποποίηση της αμαρτίαςen.wikipedia.org, ενσάρκωση όλων των απολαυστικών αλλά αμαρτωλών πραγμάτων. Η Εϊσέθ Ζενουνίμ συχνά ταυτίζεται με έννοιες όπως η αισθησιακή πλάνη και ο θάνατος – σε μερικές αποκρυφιστικές σχολές θεωρείται θεά/δαίμονας του θανάτου που αποπλανεί. Επίσης την έχουν συγκρίνει με την Αστάρτη των Φοινίκωνen.wikipedia.org, υποδηλώνοντας ότι φέρει αποχρώσεις μιας θεάς που έγινε αντιληπτή ως δαιμονική γοητεύτρια.
Χρόνος & Τόπος Κυριαρχίας: Η Εϊσέθ, όντας πνεύμα της νύχτας και του σκότους, δραστηριοποιείται στο σκοτάδι όπου ανθεί η αμαρτία. Ειδικότερα, στην καμπαλιστική γεωγραφία των Qliphoth, η Εϊσέθ κυβερνά τον Γκαμαλιέλ, που είναι η σκοτεινή αντανάκλαση της σεφιρά Yesod (Θεμέλιο)en.wikipedia.org. Η Yesod στον Καμπαλισμό συνδέεται με το φεγγάρι, τα όνειρα και τη σεξουαλική ενέργεια – η σκοτεινή της πλευρά (Gamaliel) είναι ο τόπος των ερωτικών ψευδαισθήσεων και διεστραμμένων ονείρων. Ως “Πριγκίπισσα του Qliphoth”, η Εϊσέθ βασιλεύει σε αυτή τη σφαίρα, που θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα “βασίλειο της Κόλασης” στον μυστικισμό. Εκεί, κάθε νύχτα, οι σκιές των ενστίκτων και των επιθυμιών αποδίδουν τιμές στην Εϊσέθ.
Ιεραρχία στην Κόλαση: Η Εϊσέθ Ζενουνίμ φέρει τον τίτλο “Πριγκίπισσα του Qlippoth”en.wikipedia.org, υποδηλώνοντας βασιλική θέση στο δαιμονικό στερέωμα. Σε σχέση με τις άλλες δαιμόνισσες, θα λέγαμε πως είναι ισότιμη “βασίλισσα”, αν και συχνά στις πηγές περιγράφεται ως η τέταρτη μετά τη Λίλιθ, Νααμάχ, Αγράτ. Η θέση της είναι κάπως ιδιαίτερη: ενώ οι άλλες τρεις έχουν σαφείς μύθους και ρόλους, η Εϊσέθ λειτουργεί περισσότερο ως αφαιρετική έννοια εντός της αποκρυφιστικής κοσμολογίας. Σε κείμενα όπως το Liber 777 του Aleister Crowley, η Εϊσέθ αντιστοιχίζεται στην Qliphah του Yesod και χαρακτηρίζεται ως “Πριγκίπισσα των Κλίφορθ”en.wikipedia.org. Επομένως, στην “ιεραρχία της Κόλασης” έχει δικό της τάγμα δαιμόνων (τις σκιές του Gamaliel) και λογαριάζεται ως ηγεμονική δυνάστρια εκεί. Μαζί με τις άλλες τρεις, σχηματίζει το τέταρτο των τεσσάρων μεγάλων θηλυκών δαιμόνων.
Επιρροή στους ανθρώπους: Η επίδραση της Εϊσέθ εκδηλώνεται σε πνευματικό επίπεδο: σπέρνει τον σπόρο της αμαρτίας στις καρδιές των ανθρώπων. Ως προσωποποίηση της πορνείας και της αμαρτίας, παρακινεί τους ανθρώπους σε αχαλίνωτες ηδονές και παράνομες επιθυμίες. Οι πειρασμοί που αποδίδονται στην Εϊσέθ δεν είναι μόνο σαρκικοί αλλά και γενικότερα ηθικοί – αντιπροσωπεύει κάθε είδους παρέκκλιση από τον ηθικό νόμο. Στην πράξη, μπορούμε να τη φανταστούμε να ενθαρρύνει πράξεις μοιχείας, πορνείας, ανηθικότητας. Επιπλέον, λόγω της σχέσης της με το θάνατο, θα μπορούσε να επηρεάζει τους ανθρώπους φέρνοντάς τους απόγνωση ή θανάσιμους πειρασμούς (π.χ. την παρόρμηση προς αυτοκτονία ή βία, συνοδευμένη από υπόσχεση απόλαυσης). Σε μερικά απόκρυφα ρεύματα, η Εϊσέθ θεωρείται ότι προστατεύει όσους αγκαλιάζουν τον δρόμο της σκοτεινής θηλυκής ενέργειας – π.χ. πόρνες ιέρειες ή μάγισσες – ενώ ταυτόχρονα καταδιώκει όσους είναι αδύναμοι στις ηδονές.
Σκοπός εμφάνισής της στη Γη: Ο σκοπός της Εϊσέθ όταν εμφανίζεται στο γήινο πεδίο είναι να λειτουργήσει ως ενσάρκωση της αμαρτίας, να δοκιμάσει την ανθρωπότητα προσφέροντας απαγορευμένες απολαύσεις. Είναι μια “θεά της γονιμότητας” ανεστραμμένη: όπου οι θετικές θεότητες της γονιμότητας ευλογούν με ζωή, η Εϊσέθ παρέχει μόνο την εφήμερη ηδονή που οδηγεί τελικά στην πνευματική νέκρωση. Ενδεχομένως, ο μυστικός σκοπός της είναι να γεμίσει την Κόλαση με ψυχές που υπέκυψαν στα πάθη. Μέσω της πορνείας και της αμαρτίας που προωθεί, διαβρώνει τα θεμέλια της ηθικής τάξης στον κόσμο. Ακόμη, ως μία εκ των συζύγων του Σαμαήλ, έχει το σκοπό να ενισχύσει το βασίλειο του Σατανά: κάθε πράξη ακολασίας που κάνει ένας άνθρωπος στο όνομά της, θεωρείται νίκη των δαιμονικών δυνάμεων επί του Θείου νόμου.
Εκπροσωπούμενο Κακό: Η Εϊσέθ Ζενουνίμ αντιπροσωπεύει το κακό της αχαλίνωτης αμαρτίας και εξαπάτησης. Είναι η αμαρτία προσωποποιημένη ως γυναίκα – ο ίδιος ο όρος “γυναίκα των πορνειών” το δηλώνει. Συγκεντρώνει τα ελαττώματα της λαγνείας, της απιστίας, της φιληδονίας και της ψευδαίσθησης. Αν οι άλλες δαιμόνισσες συμβολίζουν συγκεκριμένες πτυχές (π.χ. Λίλιθ την ανταρσία, Νααμάχ την σαρκική διαφθορά, Αγράτ την καταστροφή), η Εϊσέθ μοιάζει να ενσωματώνει την ουσία όλων των αμαρτωλών ηδονών. Σε κάποιες απεικονίσεις, θεωρείται και Θεά του Θανάτου, οπότε φέρει και την ψυχρότητα και αναπόφευκτη δύναμη του θανάτου μέσα στο πλαίσιο των πειρασμών – σαν προειδοποίηση ότι η παράδοση στα πάθη οδηγεί στην πνευματική καταστροφή.
Λαμάστου (Lamashtu)
Προέλευση: Αρχαία Μεσοποταμία (Σουμεριακή και Ακκαδική μυθολογία). Η Λαμάστου (ακκαδικά: dLa-maš-tu, σουμεριακά: Dimme) ήταν αρχικά θεότητα – κόρη του θεού του ουρανού Άνου – η οποία όμως κατέληξε να θεωρείται ένας από τους πιο φοβερούς δαίμονεςbritannica.com. Συχνά αποκαλείται και Λαμπάρτου σε κάποια κείμενα. Ήταν δαιμονική θεότητα χωρίς αντίπαλο, τόσο ισχυρή που ούτε οι μεγάλοι θεοί μπορούσαν εύκολα να την ελέγξουν.
Ιδιότητες & Ρόλος: Η Λαμάστου είναι γνωστή ως η πιο τρομερή από όλες τις θηλυκές δαίμονεςbritannica.com. Ήταν δαίμονας-τέρας που τρομοκρατούσε τις εγκύους γυναίκες και τα νεογνά. Κυρίως επιτέθηκε σε επίτοκες: παραμόνευε τις γυναίκες κατά τον τοκετό και αμέσως μετά, προσπαθώντας να αρπάξει τα βρέφη τους για να τα θανατώσει ή να τα καταβροχθίσει. Στις παραδόσεις περιγράφεται ότι προκαλούσε αποβολές και έκλεβε μωρά από την αγκαλιά των μητέρων τους ενώ θήλαζανdbpedia.orgdbpedia.org. Στη συνέχεια ροφούσε το αίμα τους και μάσαγε τα κόκαλά τουςdbpedia.org. Εκτός από αυτήν την ειδεχθή ιδιότητα, της αποδίδεται πλήθος άλλων κακών: έφερνε εφιάλτες, στοιχειώνε τον ύπνο των ανθρώπων, διέλυε τα φυτά και τα δέντρα, μόλυνε ποτάμια και λίμνες με ασθένειες, έφερνε πανώλη και πυρετούςbritannica.comdbpedia.org. Λόγω των επτά φρικτών ονομάτων της, αποκαλούνταν επίσης “επτά μάγισσες” μαζί σε μία οντότηταbritannica.com. Η Λαμάστου χαρακτηρίζεται από απεριόριστη σκληρότητα και μανία – δεν είχε συγκεκριμένο στόχο πέρα από τη διάχυση του πόνου και του θανάτου.
Χρόνος & Τόπος Κυριαρχίας: Η δράση της Λαμάστου δεν περιοριζόταν χρονικά – οι επιθέσεις της μπορούσαν να συμβούν οποτεδήποτε, όμως πιθανότατα οι νύχτες ήταν πιο επικίνδυνες (όπως συμβαίνει με τις περισσότερες δαιμονικές οντότητες που δρουν στο σκοτάδι). Οι Μεσοποτάμιοι πίστευαν ότι η Λαμάστου περιφερόταν στα σπίτια όπου υπήρχαν έγκυες ή νεογέννητα – γλιστρούσε μέσα «σαν κλέφτης», ίσως μέσω των παραθύρων ή των πορτών. Επίσης θεωρούσαν ότι κυκλοφορούσε στις ερημιές, στα έλη ή στις όχθες ποταμών, περιμένοντας την ευκαιρία να μολύνει το νερό (εξού και τα ξόρκια για καθαγιασμό νερών). Δεν είχε έναν μόνιμο “τόπο λατρείας” όπως οι θεοί – αντίθετα, φυλαχτά και αμυγδαλητές πλάκες τοποθετούνταν παντού για να την απωθούν. Συχνά απεικονιζόταν πάνω σε φυλακτήρια τα οποία κρεμούσαν στα σπίτια, παριστάνοντάς την πάνω σε έναν γάιδαρο με τρομακτικά χαρακτηριστικά, ακριβώς για να την κρατήσουν μακριά από εκείνα τα μέρη.
Ιεραρχία στην Κόλαση: Στο πλαίσιο της μεσοποταμιανής θρησκείας, η έννοια «Κόλαση» δεν ταυτίζεται με τη χριστιανική – υπάρχει όμως ο κάτω κόσμος. Η Λαμάστου, ως κόρη του Άνου, αρχικά ανήκε στο πάνθεον αλλά λόγω της κακόβουλης φύσης της θεωρήθηκε εκπεσούσα και ανήκει πλέον στο δαιμονικό στοιχείο. Οι αρχαίοι την κατέτασσαν στους “επτά φοβερούς δαίμονες” που έσπερναν όλεθροdbpedia.org. Σε μεταγενέστερες παραδόσεις, η Λαμάστου συγκρίθηκε με τη Λίλιθ των Εβραίωνdbpedia.orgdbpedia.org – μάλιστα κατά τον 6ο π.Χ. αιώνα, οι Βαβυλώνιοι ενίοτε ταύτιζαν τις δύο αυτές δαιμονικές μορφές. Αυτό πρακτικά την τοποθετεί στην κορυφή της ιεραρχίας του κακού: όπως η Λίλιθ έγινε «βασίλισσα των δαιμόνων» για τους μεταγενέστερους, έτσι και η Λαμάστου ήταν η “βασίλισσα των κακών πνευμάτων” στην Μεσοποταμία. Δεν υπήρχε ανώτερη δαιμόνισσα από αυτήν – μόνο ο δαίμονας Παζούζου (βασιλιάς των ανέμων) ήταν γνωστός αντίπαλός της, τον οποίο επικαλούνταν οι γυναίκες για προστασία, παρότι κι εκείνος ήταν δαίμονας (είχε όμως το ιδιαίτερο ότι κρατούσε μακριά τη Λαμάστου)dbpedia.org. Εν κατακλείδι, μπορούμε να πούμε πως η Λαμάστου δεν υπηρετεί κανένα άλλο πνεύμα – ούτε καν τον Άνου. Είναι αυτόνομη δαίμονας στην “ιεραρχία”, με δικό της στρατό κακών (οι “επτά μάγισσες” που ίσως είναι επεκτάσεις του εαυτού της).
Επιρροή στους ανθρώπους: Η επίδραση της Λαμάστου στους ανθρώπους ήταν βαθιά τρομοκρατική. Προκαλούσε θανάτους νεογνών και επιλόχειες επιπλοκές – ένας σημαντικός λόγος βρεφικής θνησιμότητας αποδιδόταν σε αυτήν. Επίσης έφερνε ασθένειες: υψηλούς πυρετούς, ελονοσία, λοιμούς που θέριζαν. Ένα ακόμα από τα “έργα” της ήταν να φέρνει εφιάλτες στους κοιμώμενους, εμποδίζοντας τον φυσικό ύπνο (με αυτό τον τρόπο εξασθενούσε έμμεσα τους ανθρώπους). Αν κάποιος υπέφερε από αϋπνίες, αγωνιώδεις ονειρικές παραστάσεις ή μυϊκές κράμπες στον ύπνο (κάτι σαν το φαινόμενο της μορμολύκειας ή της πίεσης στο στήθος), μπορούσαν να το αποδώσουν στη Λαμάστου, ότι «κάθεται πάνω στο στήθος του κοιμώμενου και τον ταράζει». Στον δε τομέα της γεωργίας, κατέστρεφε τη σοδειά: μάγοι και ιερείς προσπαθούσαν με τελετές να προστατεύσουν τα χωράφια από την “ανάσα” της που ξέραινε τα φυτά. Ουσιαστικά, οτιδήποτε κακό συνέβαινε χωρίς φανερή αιτία – μια ξαφνική αρρώστια, ένας θάνατος παιδιού, μια αποβολή, η μόλυνση μιας πηγής νερού – μπορούσε να αποδοθεί στην Λαμάστου. Οι άνθρωποι έπρεπε συνεχώς να την κατευνάζουν ή να την διώχνουν με ξόρκια, φυλαχτά (συχνά παριστάνοντας τον Παζούζου να την απειλεί, σε ανάγλυφα) και προσφορές.
Σκοπός εμφάνισής της στη Γη: Η Λαμάστου είναι μια χαοτική δαιμονική ύπαρξη που εμφανίζεται με μοναδικό σκοπό να κάνει κακό. Σε αντίθεση με κάποιες άλλες δαιμονικές μορφές που ίσως “τιμωρούν τους ασεβείς” ή “πειράζουν τους περήφανους”, η Λαμάστου δεν διακρίνει δίκαιο και άδικο: χτυπά τους πιο αθώους και ανυπεράσπιστους (βρέφη, εγκύους). Έτσι, ο σκοπός της στον κόσμο μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι να μειώσει τον ανθρώπινο πληθυσμό και να σπείρει τον φόβο. Μια επιγραφή στα Ακκαδικά αναφέρει ότι μετά τον Κατακλυσμό, η Λαμάστου ανέλαβε να προκαλεί ασθένειες και θανάτους ώστε να αποτραπεί νέα υπερπληθυσμιακή έκρηξηdbpedia.org. Εάν αυτό το δούμε συμβολικά, ο “σκοπός” της ίσως ήταν κοσμικός – να διατηρεί μια φοβερή ισορροπία θανάτου. Από την πλευρά της μυθολογίας όμως, ο άμεσος σκοπός της όταν κυνηγά ένα βρέφος είναι να τραφεί από αυτό (το αίμα και τα οστά του) και όταν δηλητηριάζει έναν ποταμό είναι να ικανοποιήσει τη μοχθηρία της βλέποντας τους ανθρώπους να υποφέρουν. Επειδή είναι τόσο αρχέγονη δαιμονίνα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ενσαρκώνει τον τυφλό, παράλογο όλεθρο – η ύπαρξή της μόνη φέρνει χάος.
Εκπροσωπούμενο Κακό: Η Λαμάστου αντιπροσωπεύει το πιο αποτρόπαιο και άγριο κακό. Είναι το κακό που σκοτώνει παιδιά και πίνει αίμα, δηλαδή η απόλυτη αντιστροφή της μητρικής φροντίδας (αν η μητέρα δίνει ζωή και γάλα, η Λαμάστου δίνει θάνατο και δηλητήριο). Συμβολίζει τον εφιάλτη και την αρρώστια – όλα όσα οι άνθρωποι φοβούνται τη νύχτα και δεν μπορούν να ελέγξουν. Επιπλέον, ενσαρκώνει το κακό της φύσης εκτός ελέγχου: ξηρασίες, επιδημίες, θάνατοι ζώων και μωρών. Είναι χαρακτηριστικό ότι απεικονίζεται με συνδυασμό πολλών θηρίων (κεφάλι λιονταριού, δόντια γαϊδάρου, νύχια αρπακτικού πουλιού, σώμα καλυμμένο με τρίχες, φίδια στα χέρια, θηλάζοντας ένα γουρούνι και ένα σκυλί)britannica.com – αυτή η μορφή δηλώνει πως η Λαμάστου είναι τερατώδης σύνοψη κάθε απειλής. Κατά συνέπεια, στο συμβολικό επίπεδο, αντιπροσωπεύει τον πρωτόγονο φόβο της ανθρωπότητας για το ανεξήγητο κακό που μπορεί να χτυπήσει ανά πάσα στιγμή.
Λάμια (Lamia)
Προέλευση: Αρχαιοελληνική μυθολογία. Η Λάμια αρχικά ήταν μια θνητή βασίλισσα – κόρη του θεού Ποσειδώνα και της Λιβύης – και βασίλισσα της Λιβύηςel.wikipedia.org. Σύμφωνα με το μύθο, υπήρξε ερωμένη του Δία και απέκτησε μαζί του παιδιά, τα οποία όμως σκότωσε από ζήλια η Ήραel.wikipedia.org. Καταρρακωμένη από τη θλίψη και την εκδίκηση, η Λάμια μεταμορφώθηκε σε τέρας που έβλαπτε τα παιδιά άλλων μητέρωνel.wikipedia.org. Έτσι γεννήθηκε ο μύθος της ως δαιμονικής οντότητας.
Ιδιότητες & Ρόλος: Η Λάμια είναι γνωστή ως παιδοφάγος δαίμονας. Στην αρχαιότητα, την περιέγραφαν ως τέρας που καταβροχθίζει παιδιάen.wikipedia.org. Αρχικά παρουσιάζεται με μορφή θαλάσσιου τέρατος, ενώ σε μεταγενέστερες παραδόσεις θεωρήθηκε νυχτερινό δαιμονικό πνεύμα (δαίμων) που τριγυρνά τη νύχτα αναζητώντας θύματαen.wikipedia.org. Συχνά απεικονίζεται με διττή μορφή: γυναίκα από τη μέση και πάνω, φίδι από τη μέση και κάτω (εικόνα που υιοθετήθηκε στη μεσαιωνική παράδοση για να δείξει την δόλια φύση της)theogonia.gr. Η Λάμια επίσης θεωρήθηκε πρότυπο για άλλες τρομακτικές μορφές: οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν το όνομά της ως μπαμπούλα για να φοβίζουν τα παιδιά – “θα σε φάει η Λάμια”. Σε μερικές διηγήσεις, η Λάμια έχει και ιδιότητες succubus: δηλαδή όχι μόνο τρώει παιδιά, αλλά αποπλανά νεαρούς άνδρες και τους αφαιρεί τη ζωτική ενέργεια ή τους σκοτώνει.
Χρόνος & Τόπος Κυριαρχίας: Η Λάμια στοιχειώνει τη νύχτα. Περιγράφεται ως “δαίμονας που παραμονεύει τη νύχτα” (night-haunting daemon)en.wikipedia.org. Επιλέγει σκοτεινά, ερημικά μέρη – δρόμους έρημους ή τα υπνοδωμάτια των παιδιών – για να επιτεθεί. Ως πρώην βασίλισσα της Λιβύης, η δράση της συνδέθηκε γεωγραφικά με την περιοχή της Βόρειας Αφρικής, αλλά στην πράξη ο μύθος της εξαπλώθηκε παντού στον ελληνικό κόσμο. Ο Αριστοφάνης την αναφέρει σε κωμωδία του τον 5ο αιώνα π.Χ., πράγμα που δείχνει ότι την θεωρούσαν γνωστή φιγούρα τρόμουgreekreporter.com. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη εποχή του έτους για τη Λάμια – κάθε νύχτα είναι εν δυνάμει δική της. Μερικές παραδόσεις ωστόσο, ειδικά στα μεταγενέστερα χρόνια, την συνέδεσαν με τις νύχτες χωρίς φεγγάρι, όπου πίστευαν ότι τα κακά πνεύματα έχουν περισσότερη δύναμη.
Ιεραρχία στην Κόλαση: Στην ελληνική αντίληψη, η Λάμια δεν εντάσσεται σε οργανωμένη “ιεραρχία δαιμόνων” όπως σε μετέπειτα χριστιανικές παραδόσεις. Ήταν μοναδικό ον. Παρόλα αυτά, αργότερα, με την έλευση των Ρωμαίων και των Βυζαντινών, η έννοια της Λάμιας εξελίχθηκε σε κατηγορία δαιμονικών πλασμάτων (οι “λάμιες” γενικά, πληθυντικός). Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι η Λάμια έγινε το αρχέτυπο ενός “κατώτερου δαίμονα” που υπηρετεί τις δυνάμεις του κακού μεμονωμένα, όχι μια βασίλισσα αλλά ένα είδος κυνηγού. Σε μεταγενέστερους δαιμονολογικούς καταλόγους της Ευρώπης, οι λάμιες κατατάσσονταν μαζί με άλλες δαιμονικές οντότητες χαμηλού επιπέδου (όπως οι μορμολύκειες, οι στρίγγλες κλπ). Έτσι, ενώ η αρχική Λάμια ήταν μοναδική, οι “κόρες” της μύθου έγιναν λεγεώνα στο λαϊκό φαντασιακό. Δεν έχει λοιπόν τίτλο “δούκισσας” ή “πριγκίπισσας” στην Κόλαση, αλλά θεωρείται ότι μπορεί να είναι υπήκοος μεγαλύτερων σκοτεινών δυνάμεων – π.χ. κάποιοι χριστιανικοί συγγραφείς την ταύτισαν με υπηρέτρια του ίδιου του Σατανά.
Επιρροή στους ανθρώπους: Η επίδραση της Λάμιας ήταν κυρίως να σκορπίζει τον τρόμο στις οικογένειες. Οι γονείς φοβόντουσαν ότι μια Λάμια θα άρπαζε το παιδί τους τη νύχτα. Αυτό οδήγησε και σε πρακτικά μέτρα – όπως να μην αφήνουν τα παιδιά μόνα τη νύχτα ή να βάζουν κάποιο φυλαχτό στο λίκνο. Επιπλέον, η ιδέα της Λάμιας ως γυναικείας φιγούρας που ζηλεύει τις μητέρες πέρασε ένα κοινωνικό μήνυμα: η Λάμια ήταν ίσως ο τρόπος των αρχαίων να εξηγήσουν τον φθόνο προς τις ευτυχισμένες μητέρες (καθώς η ίδια έχασε τα παιδιά της). Για τους νεαρούς άνδρες, η Λάμια αντιπροσώπευε έναν θανάσιμο πειρασμό: ένας μεταγενέστερος μύθος, ο “Λάμια της Κορίνθου” (λαϊκός θρύλος που αναφέρει και ο Φιλόστρατος), διηγείται πώς μια Λάμια μεταμορφώθηκε σε όμορφη γυναίκα και αποπλάνησε έναν νεαρό (τον Μένιππο), σκοπεύοντας να τον κατασπαράξει τη νύχτα του γάμου τουςtheoi.com. Σώθηκε την τελευταία στιγμή από τον φιλόσοφο Απόλλωνιο που αποκάλυψε την αληθινή της φύση. Αυτό καταδεικνύει την επιρροή της Λάμιας ως σύμβολο της μοιραίας γυναίκας που οδηγεί τους άνδρες στην καταστροφή. Επίσης, στο συλλογικό υποσυνείδητο, κάθε ανεξήγητος θάνατος παιδιού ή κάθε φορά που έβρισκαν ένα παιδί νεκρό στην κούνια, η μορφή της Λάμιας ερχόταν στο νου για να δώσει μια μεταφυσική εξήγηση.
Σκοπός εμφάνισής της στη Γη: Ο σκοπός της Λάμιας, με βάση τον μύθο, είναι η εκδίκηση και η ικανοποίηση της λυσσαλέας θλίψης της. Αφού η Ήρα της στέρησε τα δικά της παιδιά, η Λάμια βρίσκει “παρηγοριά” σκοτώνοντας τα παιδιά των άλλων. Σε κάποιον βαθμό, εμφανίζεται ως τιμωρός των μητέρων – μια φθονερή δύναμη που ισοπεδώνει τη χαρά της μητρότητας. Από μια άλλη σκοπιά, αν δούμε τον αρχικό μύθο: η Ήρα την καταδίκασε να μην μπορεί να κοιμάται ποτέ, ώστε να βασανίζεται αδιάκοπα από τη σκέψη των χαμένων παιδιών τηςel.wikipedia.org. Ο Δίας όμως της έδωσε τη δυνατότητα να βγάζει τα μάτια της από τις κόγχες για λίγη ανάπαυση. Αυτή η φρικτή εικόνα – μιας μητέρας που δεν μπορεί να ησυχάσει – αντικατοπτρίζει το σκοπό της στη Γη: να μεταδώσει την ανησυχία και την αγρύπνια στις άλλες μητέρες. Δηλαδή, η Λάμια υπάρχει για να μην κοιμάται καμία μάνα ήσυχη, πάντα να φοβάται. Αν σκεφτούμε τον ευρύτερο σκοπό, κάθε παιδί που παίρνει η Λάμια είναι ίσως μια “θυσία” στο χαμένο της μητρικό ένστικτο. Στις νεότερες μεταφορές (Λάμια ως σειρήνα για νεαρούς), ο σκοπός της είναι απλώς να τραφεί και να ικανοποιήσει τη φύση της – να καταστρέφει από εκδίκηση και πείνα.
Εκπροσωπούμενο Κακό: Η Λάμια ενσαρκώνει το κακό της ζηλοφθονίας και της παιδοκτονίας. Είναι το απόλυτο αντιπαράδειγμα της μητρικής αγάπης: μια μητέρα που έγινε φονιάς παιδιών. Συμβολίζει επίσης το κακό του απρόσμενου χαμού – οι αρχαίοι την έχουν ως το “μπόμπιρα” (bogeyman) που αρπάζει τη ζωή ξαφνικά. Επιπλέον, ως φιγούρα γοητευτικής γυναίκας που μεταμορφώνεται σε τέρας, η Λάμια αντιπροσωπεύει την απάτη της εμφάνισης: το κακό που ντύνεται όμορφο για να σε παρασύρει. Αυτό το μοτίβο επανέρχεται σε πολλές παραδόσεις (π.χ. βαμπίρ, μάγισσες κλπ), και η Λάμια είναι από τις πρώτες που το ενσάρκωσαν. Σε τελική ανάλυση, η Λάμια αντιπροσωπεύει τον αφύσικο τρόμο – κάτι που κανονικά (μητρική μορφή) είναι πηγή ζωής, γίνεται πηγή θανάτου. Είναι ο φόβος μήπως η φύση στραφεί εναντίον μας στις πιο ιερές της πτυχές.
Έμπουσα (Empousa)
Προέλευση: Ελληνική μυθολογία, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της χθόνιας λατρείας της θεάς Εκάτης. Η Έμπουσα (ή Έμπουσα, στον πληθυντικό Έμπουσαι) ήταν δαιμονικό πνεύμα της νύχτας, κόρη ή υπηρέτρια της θεάς Εκάτης (της τρισυπόστατης θεάς του κάτω κόσμου, της μαγείας και των φαντασμάτων)theogonia.gr.
Ιδιότητες & Ρόλος: Η Έμπουσα είναι ένα μορφωτικό (shape-shifting) θηλυκό τέρας με ικανότητα μεταμόρφωσης. Περιγράφεται ότι είχε ένα μόνο πόδι – φορούσε ένα χάλκινο σανδάλι στο μοναδικό της ανθρώπινο πόδι, ενώ ο άλλος της σκέλος ήταν παραμορφωμένος (άλλες πηγές λένε πως είχε πόδι όνου, εξ ου και το όνομα Ονοσκελίς που της δίνεται)theogonia.grtheogonia.gr. Κατείχε κτηνώδη χαρακτηριστικά: γλουτούς γαϊδάρου, και μερικές φορές παρουσιαζόταν με κεφάλι φλογερό ή μορφή σκύλας. Η κύρια λειτουργία της Έμπουσας ήταν να τρομοκρατεί ταξιδιώτες και να τους κατασπαράζει. Τη νύχτα, η Έμπουσα ανέβαινε από τον Κάτω Κόσμο στον κόσμο των ζωντανών και μπορούσε να πάρει οποιαδήποτε μορφήtheogonia.gr. Συχνά εμφανιζόταν είτε ως πανέμορφη κόρη είτε ως φριχτή σκύλα ή αγελάδα με φωτεινό πρόσωποtheogonia.gr. Στόχος της ήταν να παρασύρει τα θύματά της σε ερημιές, να τα κάνει να χάσουν την πορεία τους, και τελικά να τους πιει το αίμα και να φάει τη σάρκα τουςtheogonia.gr. Η Έμπουσα επίσης εμφανιζόταν σε γυναίκες και παιδιά για να προκαλεί τρόμο – πιθανώς σαν φάντασμα που κάνει τρομακτικές γκριμάτσες. Στη λαϊκή παράδοση, για να την διώξει κανείς έπρεπε να την βρίσει και να την κοροϊδέψει (βωμολοχίες), καθώς αυτό την έκανε να τραπεί σε φυγή γελοιοποιημένηtheogonia.gr. Η ιδέα αυτή προέρχεται από την κωμωδία του Αριστοφάνη Βάτραχοι, όπου ο θεός Διόνυσος αντιμετωπίζει μια Έμπουσα φωνάζοντάς της αισχρόλογα, κάνοντάς την να εξαφανιστεί.
Χρόνος & Τόπος Κυριαρχίας: Η Έμπουσα ανήκει στα νυχτερινά πνεύματα. Τις νύχτες, ειδικά σε σταυροδρόμια ή ερημικά μονοπάτια, οι ταξιδιώτες κινδύνευαν να την συναντήσουν (η Εκάτη άλλωστε λατρευόταν στα τρίστρατα τη νύχτα, μαζί με τα φαντάσματά της). Σύμφωνα με τις πηγές, η Έμπουσα άφηνε το βασίλειο του Άδη κάθε βράδυ και τριγυρνούσε στον επάνω κόσμοtheogonia.gr. Είχε αγαπημένα της μέρη: τα σταυροδρόμια, τα κοιμητήρια, τα ερειπωμένα κτήρια – οπουδήποτε μπορούσε να στήσει ενέδρα. Η σύνδεσή της με την Εκάτη σημαίνει ότι ακολουθούσε τη θεά στις περιπλανήσεις της. Δηλαδή, κάθε φορά που η Εκάτη ανέβαινε με την συνοδεία της (που συμπεριλάμβανε φαντάσματα, σκύλες και ίσως τις Έμπουσες) στη Γη, η Έμπουσα ήταν μπροστάρης ή προάγγελος. Μερικά κείμενα την αποκαλούν “φάσμα πεμπόμενον υπό της Εκάτης”, δηλαδή φάντασμα που στέλνεται από την Εκάτη ως αγγελιαφόρος ή πρόδρομος κακώνtheogonia.gr. Δεν υπήρχε συγκεκριμένη περίοδος του έτους – αλλά μπορούμε να φανταστούμε πως στις σκοτεινές νύχτες χωρίς φεγγάρι και κατά τις νεομηνίες (νέα σελήνη), η δύναμή της ίσως μεγιστοποιούνταν, καθώς αυτές οι νύχτες ήταν αφιερωμένες στην Εκάτη.
Ιεραρχία στην Κόλαση: Η Έμπουσα, όντας ακόλουθος της Εκάτης, δεν είναι ανεξάρτητη “άρχουσα” αλλά υφιστάμενη σε έναν ανώτερο (την Εκάτη). Στην ελληνική μυθολογία δεν υπάρχει έννοια δαιμονικής ιεραρχίας όπως μεταγενέστερα, όμως μπορούμε να πούμε ότι η Έμπουσα ανήκει στον χθόνιο κύκλο της Εκάτης, που σημαίνει πως ήταν ένα από τα πολλά κατώτερα πνεύματα του κάτω κόσμου. Ορισμένες πηγές θεωρούν την Έμπουσα κόρη της Εκάτης (και του πνεύματος Mορμώ)the-demonic-paradise.fandom.com, κάτι που την κάνει μία μικρή θεότητα του τρόμου. Δεν έχει τίτλο όπως “δούκισσα” ή “πριγκίπισσα” στην μεταγενέστερη δαιμονολογική έννοια. Ωστόσο, στη λαϊκή φαντασία της ύστερης αρχαιότητας, οι Empusae/Lamiae/Mormolyceae θεωρούνταν συλλογικά μια κατηγορία δαιμονικών πλασμάτων που υπηρετούν τη βασίλισσα τους (Εκάτη)theoi.com. Σε αυτό το πλαίσιο, η Έμπουσα θα ήταν κάτι σαν λοχαγός στις ταξιαρχίες των πνευμάτων της Εκάτης.
Επιρροή στους ανθρώπους: Η Έμπουσα επηρέαζε τους ανθρώπους με άμεσο, φυσικό τρόμο. Η παρουσία της προκαλούσε πανικό – κάποιος που την έβλεπε, έβλεπε ένα πλάσμα με ένα πόδι, που άλλαζε μορφές και του επιτίθονταν. Αυτό από μόνο του μπορούσε να προκαλέσει τρόμο μέχρι θανάτου (πιθανώς καρδιακή προσβολή, αν το δούμε ιατρικά). Επιπλέον, η Έμπουσα έτρωγε ανθρώπινη σάρκα και έπινε αίμαtheogonia.gr. Αν λοιπόν κάποιος εξαφανιζόταν ταξιδεύοντας και τον βρίσκανε φαγωμένο, το απέδιδαν στα δαιμονικά τέρατα σαν την Έμπουσα ή τη Λάμια. Για τις γυναίκες και τα παιδιά, που αναφέρεται πως επίσης τρόμαζε, η επιρροή ήταν ψυχολογική – πιθανώς εμφάνιζε φρικιαστικές μορφές μπροστά τους (ως φάντασμα) ώστε να τους κάνει κακό μέσω του φόβου. Στα όνειρα επίσης μπορούσε να εισβάλει: με το να είναι μεταμορφωτική, ίσως παρουσιαζόταν σε όνειρα ανθρώπων με διάφορες μορφές για να τους παραπλανήσει (δεν υπάρχει άμεση αρχαία πηγή γι’ αυτό, αλλά στο πλαίσιο των succubi/incubi θα είχε νόημα). Τέλος, ενδιαφέρον έχει ότι ο μόνος τρόπος άμυνας των ανθρώπων ήταν οι βρισιέςtheogonia.gr – αυτό υποδηλώνει ότι η Έμπουσα τρεφόταν κάπως από τον φόβο. Αντίθετα, αν κάποιος την περιγελούσε, έχανε τη δύναμή της. Άρα η επιρροή της εξαρτιόταν από τη δεισιδαιμονία και τον φόβο του θύματος: ήταν τόσο δυνατή όσο ο φόβος που προκαλούσε.
Σκοπός εμφάνισής της στη Γη: Η Έμπουσα ως δαίμονας της Εκάτης είχε πιθανόν σκοπό να φρουρεί τα περάσματα μεταξύ κόσμου των ζωντανών και των πνευμάτων. Εμφανιζόμενη στα σταυροδρόμια, λειτουργούσε σαν δοκιμασία για τους θνητούς ταξιδιώτες – μόνο οι γενναίοι ή οι προετοιμασμένοι μπορούσαν να την ξεγελάσουν ή να την διώξουν. Μπορούμε να την παρομοιάσουμε με ένα “τεστ θάρρους” που η θεά Εκάτη έθετε στους περαστικούς τη νύχτα. Πέρα από αυτό, ο απλούστερος σκοπός της είναι να τραφεί και να υπηρετήσει την Εκάτη. Ως “χέρια” της θεάς, η Έμπουσα ίσως συλλέγει ψυχές ή αίμα για λογαριασμό της. Η Εκάτη, στην νεκρομαντική παράδοση, λάμβανε προσφορές από θυσίες σκύλων ή αίματος – ίσως η Έμπουσα φέρνοντας βίαιο θάνατο αποτελούσε τρόπο συγκέντρωσης τέτοιων προσφορών. Σε μερικούς μύθους η Έμπουσα αναφέρεται απλώς ως παροδικό φάσμα που στέλνεται για να προμηνύσει δυστυχίεςel.wikipedia.org. Σε αυτή την περίπτωση, ο σκοπός της εμφάνισής της είναι προφητικός: αν δεις Έμπουσα, είναι σημάδι επερχόμενης συμφοράς. Έτσι η παρουσία της λειτουργεί σαν κακός οιωνός.
Εκπροσωπούμενο Κακό: Η Έμπουσα αντιπροσωπεύει το κακό του φόβου και της πλάνης. Ως δαιμονικό τέρας που αλλάζει μορφή, ενσαρκώνει την έννοια ότι “τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται στο σκοτάδι” – ο οδοιπόρος νομίζει ότι βλέπει μια όμορφη γυναίκα και αποκαλύπτεται ένα μονόποδο τέρας. Αυτό είναι κατεξοχήν το κακό της απάτης και της ενέδρας. Επιπλέον, συμβολίζει τον κίνδυνο των σταυροδρομιών (συμβολικά, των επιλογών στη ζωή – μια λάθος στροφή μπορεί να φέρει καταστροφή). Ως θηλυκή μορφή που σκοτώνει, η Έμπουσα είναι και αυτή μέρος του μοτίβου της “μοιραίας γυναίκας” όπως η Λάμια και οι Σειρήνες. Όμως περισσότερο από την λαγνεία, στην περίπτωση της Έμπουσας είναι ο τρόμος το κύριο στοιχείο. Επίσης, επειδή μόνο με χιούμορ νικιέται, αντιπροσωπεύει το κακό που τροφοδοτείται από τον φόβο και νικάται από το θάρρος ή την εξυπνάδα. Σε ένα ευρύτερο επίπεδο, η Έμπουσα είναι η απειλή της άγνωστης νύχτας προσωποποιημένη – ό,τι φοβούνται οι άνθρωποι όταν ταξιδεύουν μόνοι στο σκοτάδι.
Γομόρια (Gremory/Gomory)
Προέλευση: Δυτική μεσαιωνική δαιμονολογία, συγκεκριμένα το Ars Goetia (Lesser Key of Solomon) και το Pseudomonarchia Daemonum. Η Γομόρια (εναλλακτικά Γρεμόρυ, Gremory) είναι μία από τους 72 δαίμονες που αναφέρονται στο Ars Goetia. Παρότι στα λατινικά χειρόγραφα ονοματίζεται με αρσενικές αντωνυμίες, η παράδοση περιγράφει την εμφάνισή της ως θηλυκή.
Ιδιότητες & Ρόλος: Η Γομόρια είναι Δούκας της Κόλασης (Duke) που διοικεί 26 λεγεώνες δαιμόνωνen.wikipedia.org. Παρουσιάζεται με μορφή όμορφης γυναίκας που φοράει στολίδι δούκισσας στη μέση της και ιππεύει μια μεγάλη καμήλαen.wikipedia.org. Ως πνεύμα, η Γομόρια έχει την δύναμη να αποκαλύπτει όλα τα πράγματα του παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος – ειδικά όσον αφορά κρυμμένους θησαυρούς και μυστικάen.wikipedia.org. Επιπλέον, η ειδικότητά της είναι ότι “προκαλεί την αγάπη των γυναικών”: μπορεί να κάνει οποιαδήποτε γυναίκα (και ιδίως νέες παρθένες) να αγαπήσει τον άνδρα που την επικαλείταιen.wikipedia.org. Αυτή η ιδιότητα την κάνει πνεύμα συνδεδεμένο με θέματα έρωτα και επιθυμίας – ουσιαστικά είναι ένας δαίμονας “ερωτοδουλειών”. Είναι επίσης γνωστή για την ειλικρίνειά της: απαντά αληθινά σε ερωτήσεις για μυστικά και δεν απατά τον μάγο (κατά την παράδοση των Γριμορίων).
Χρόνος & Τόπος Κυριαρχίας: Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ημέρα/ώρα που συνδέεται αποκλειστικά με την Γομόρια στις πηγές. Ωστόσο, ως 20ός δαίμονας του Ars Goetia, ορισμένες αποκρυφιστικές παραδόσεις της αντιστοιχούν ζώδιο ή συγκεκριμένη ώρα της ημέρας. Σε κάποιες σύγχρονες ερμηνείες, η Γομόρια συνδέεται με την Σελήνη (ίσως λόγω του θηλυκού της χαρακτήρα και του έρωτα) και συμβουλεύουν την επίκλησή της νύχτα με Σελήνη σε γέμιση για υποθέσεις αγάπης. Ως τοποθεσία, δεν κυβερνά γεωγραφικές περιοχές όπως μερικοί μεγάλοι άρχοντες, αλλά όπου υπάρχουν κρυμμένοι θησαυροί ή ανεκπλήρωτοι έρωτες, εκεί λέγεται ότι “αισθάνεται” την παρουσία. Σε πρακτικό επίπεδο, ο μάγος την επικαλείται μέσα σε μαγικό κύκλο, οπότε εμφανίζεται εκεί που καλείται παρά να περιφέρεται ελεύθερα.
Ιεραρχία στην Κόλαση: Η Γομόρια έχει υψηλή θέση στην δαιμονική ιεραρχία ως ισχυρός Δούκας της Κόλασηςen.wikipedia.org. Αυτό σημαίνει ότι υπακούει βέβαια σε ανώτερους βασιλείς (π.χ. τον Ασμόδεο ή τον Βεελζεβούλ, ανάλογα με το σύστημα), αλλά η ίδια διοικεί 26 λεγεώνες – δηλαδή περίπου 26×[πλήθος δαιμόνων] στην υπηρεσία της. Σε μερικούς παλαιούς καταλόγους αποκαλείται και “Δούκισσα” λόγω της γυναικείας της εμφάνισης, αν και ο τυπικός τίτλος είναι Duke. Δεν είναι μοναδική ως θηλυκή μορφή στην Κόλαση: υπάρχει και η Βέπαρ που θα δούμε πιο κάτω, επίσης δούκας με γυναικεία μορφή. Ωστόσο, η Γομόρια ξεχωρίζει γιατί πολλοί δαιμονολόγοι την αναφέρουν ως μία από τις λίγες γυναίκες-δαιμονικές μορφές. Αυτό την κάνει συχνά αντικείμενο ενδιαφέροντος για πρακτικούς μάγους που θέλουν να εργαστούν με “θηλυκή” ενέργεια εντός της Goetia. Στην infernal hierarchy, λοιπόν, η Γομόρια θα ήταν ανάμεσα στους μεσαίους βαθμούς (κάτω από βασιλείς και πρίγκιπες, αλλά πάνω από μαρκήσιους, κόμητες κλπ). Αξίζει να σημειωθεί ότι μερικές αποκρυφιστικές οργανώσεις τη θεωρούν “Δούκισσα της Νύχτας”, επειδή εμφανίζεται με νυχτερινό παράστημα.
Επιρροή στους ανθρώπους: Η Γομόρια επηρεάζει τους ανθρώπους κατεξοχήν μέσω του έρωτα και της γνώσης των μυστικών. Ένας μάγος που θα την καλέσει μπορεί να την χρησιμοποιήσει για να κερδίσει την αγάπη μιας γυναίκας – συνεπώς, από τη μεριά της δαιμόνισσας, αυτή εμβάλλει τον πειρασμό ή το συναίσθημα στην καρδιά του στόχου. Δηλαδή, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι φέρνει μια μορφή δαιμονικής “αγαπομανίας”. Επίσης, αν κάποιος αναζητεί έναν κρυμμένο θησαυρό, η Γομόρια τον καθοδηγεί – θα μπορούσε να το κάνει εμφυσώντας διορατικά όνειρα ή ψιθυρίζοντας ενόραση στον ενδιαφερόμενο. Σε κάθε περίπτωση, δεν καταλαμβάνει ή τρομοκρατεί όπως άλλοι δαίμονες· αντιθέτως, πείθει και αποκαλύπτει. Οι ιστορίες λένε ότι είναι σχετικά αξιόπιστη αν την μεταχειριστεί κανείς με σεβασμό. Βέβαια, όπως κάθε δαίμονας, μπορεί να εξαπατήσει αν δεν είναι δεμένη με μαγικό κύκλο. Αλλά η φύση της, όντας σχετική με τον έρωτα, δηλώνει ότι η επιρροή της στους ανθρώπους είναι συχνά γλυκιά αλλά ύπουλη: π.χ. μπορεί να κάνει μια γυναίκα να ερωτευτεί παράφορα κάποιον, αλλά αν αυτό δεν γίνεται φυσιολογικά μπορεί να οδηγήσει σε τραγωδία. Έτσι, η Γομόρια επηρεάζει τα πάθη και τις επιθυμίες, κάτι πολύ δυνατό στους ανθρώπους. Επιπλέον, ως αποκαλύπτουσα μυστικά, μπορεί να ωθήσει έναν άνθρωπο να ψάξει αλήθειες που ίσως τον βλάψουν (π.χ. να μάθει ένα μυστικό που τον τρελαίνει).
Σκοπός παρουσίας της στη Γη: Η Γομόρια εμφανίζεται όταν καλείται, κυρίως από μάγους και αποκρυφιστές, και ο σκοπός της είναι να υπηρετήσει εκείνον που την επικαλείται – φυσικά με αντίτιμο. Σε μια ευρύτερη θεώρηση, οι δαιμόνισσες σαν την Γομόρια ενσαρκώνουν πειρασμούς: το να καλέσεις τη Γομόρια για να κερδίσεις την αγάπη κάποιου είναι ήδη μια πράξη πειρασμού και πιθανής αμαρτίας. Άρα η παρουσία της στη Γη εξυπηρετεί το σχέδιο του κακού να κάνει τους ανθρώπους να ακολουθούν αθέμιτα μονοπάτια για τις επιθυμίες τους. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι αν η Γομόρια εμφανιζόταν αυτόβουλα, θα το έκανε για να εξαπλώσει την επιρροή της αγάπης ως μέσο διαφθοράς – π.χ. κάνοντας γυναίκες να ερωτεύονται άπιστους άνδρες, ώστε να διαλυθούν οικογένειες, ή κάνοντας ανθρώπους να ποθούν υλικά πλούτη (θησαυρούς) και έτσι να τους οδηγεί σε απληστία. Με άλλα λόγια, χειραγωγεί τα ανθρώπινα κίνητρα για να προκληθεί αταξία και αμαρτία. Στην τελετουργική μαγεία, ο πρακτικός σκοπός της παρουσίας της είναι να δώσει πληροφορίες (μάντεια) και να φέρει αποτελέσματα στον ερωτικό τομέα.
Εκπροσωπούμενο Κακό: Η Γομόρια αντιπροσωπεύει το κακό της αποπλάνησης και της μυστικοπάθειας. Μέσω αυτής, η επιθυμία γίνεται εργαλείο του Σκοτεινού. Αν η Λίλιθ ήταν ωμή λαγνεία, η Γομόρια είναι περισσότερο η επιδεξιότητα του φλερτ και της γοητείας προς αμαρτωλό σκοπό. Επίσης, αντιπροσωπεύει το κακό της αθέμιτης γνώσης – γνώση (των μυστικών) που δεν αποκτάται με κόπο ή θεία φώτιση αλλά αρπαγμένη από τον κάτω κόσμο. Γι’ αυτό και ανήκει σε μια κατηγορία δαιμόνων που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε “διαφθορείς μέσω της επιθυμίας”. Εν τέλει, η Γομόρια είναι το χαμόγελο εκείνο που κρύβει μια παγίδα: συμβολίζει πώς κάτι φαινομενικά όμορφο (ένας νέος έρωτας, ένα κρυμμένο χρυσάφι) μπορεί να είναι δούρειος ίππος του διαβόλου.
Βέπαρ (Vepar)
Προέλευση: Δαιμονολογία του Ars Goetia (μεσαίωνας). Η Βέπαρ, γνωστή και ως Separ ή Vephar, είναι ο 42ος δαίμονας που αναφέρεται στο Lesser Key of Solomon. Όπως και η Γομόρια, είναι Μεγάλος Δούκας της Κόλασης και μάλιστα ισχυρόςen.wikipedia.org.
Ιδιότητες & Ρόλος: Η Βέπαρ είναι ιδιαίτερη περίπτωση δαίμονα διότι εμφανίζεται με μορφή γοργόνας – δηλαδή μιας γυναίκας με ουρά ψαριούen.wikipedia.org. Κυβερνά όλα τα θέματα του νερού: έχει εξουσία στις θάλασσες, στα πλοία και στα πλάσματα του νερούen.wikipedia.org. Συγκεκριμένα, ο ρόλος της είναι να οδηγεί τα ένοπλα πλοία (στόλους με όπλα και πυρομαχικά) με ασφάλεια στον προορισμό τουςen.wikipedia.org – θα λέγαμε πως είναι ένας “ναύαρχος” της κολάσεως. Αν όμως της ζητηθεί, μπορεί να κάνει τη θάλασσα τρικυμιώδη και επικίνδυνη γεμίζοντάς την οράματα από πλοία (πιθανώς απατηλές εικόνες που αποσυντονίζουν)en.wikipedia.org. Επίσης, έχει μια σκοτεινή ικανότητα: μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να πεθαίνουν σε τρεις μέρες από τραύματα, γεμίζοντας τις πληγές τους με σκουλήκια (σήψη)en.wikipedia.org. Εάν όμως ο μάγος του το ζητήσει, μπορεί και να θεραπεύσει ακαριαία αυτά τα μολυσμένα τραύματα. Αυτή η ιδιότητα την συνδέει με ασθένειες και δηλητηριώδεις λοιμώξεις. Συνοψίζοντας, η Βέπαρ είναι ένας δαίμονας των στοιχείων του νερού και των θαλάσσιων καταστροφών/πολέμων, με δευτερεύοντα ρόλο στις δηλητηριώδεις αρρώστιες.
Χρόνος & Τόπος Κυριαρχίας: Η Βέπαρ κυριαρχεί στις θάλασσες. Όποτε μια αρμάδα πλοίων πλέει, θα μπορούσε κανείς να πει ότι το πνεύμα της Βέπαρ την συνοδεύει (ειδικά αν είναι πολεμική επιχείρηση). Δεν έχει συγκεκριμένη ώρα ημέρας, όμως ίσως οι ώρες της παλίρροιας ή της πανσελήνου (που επηρεάζει τις θάλασσες) θα μπορούσαν να είναι συμβολικά ισχυρές για αυτήν. Σύμφωνα με ορισμένες μεταγενέστερες αποδόσεις, η Βέπαρ σχετίζεται με το ζώδιο του Σκορπιού (υδάτινο ζώδιο, καταστροφή) και η επίκλησή της συνίσταται να γίνεται Τρίτη ή Κυριακή βράδυ. Όσον αφορά τον τόπο, οπουδήποτε υπάρχει νερό μπορεί να θεωρηθεί χώρος της: ωκεανοί, ποτάμια, λίμνες. Μάλιστα, στην παράδοση των grimoire, αν ο μάγος την καλέσει, συχνά θα δει μια οπτασία γοργόνας μέσα από το νερό (π.χ. σε μια λεκανίδα ή σε παραθαλάσσιο σημείο). Έτσι, η Βέπαρ ουσιαστικά κυβερνά το υγρό στοιχείο στο βασίλειο της Κόλασης. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι σαν ένας “στρατηγός του Νεπτούνου” αν ο Νεπτούνιος συσχετιστεί με δαιμονικές δυνάμεις.
Ιεραρχία στην Κόλαση: Η Βέπαρ είναι Μεγάλος Δούκας με 29 λεγεώνες δαιμόνων υπό τις διαταγές τηςen.wikipedia.org. Αυτό την καθιστά ισόβαθμη με τη Γομόρια στην κόλαση, παρόλο που οι τομείς τους διαφέρουν. Είναι αξιοσημείωτο ότι σε πολλούς πίνακες δαιμόνων η Βέπαρ είναι μια από τις ελάχιστες που απεικονίζονται σαφώς ως θηλυκή (γοργόνα), κάτι που ξεχωρίζει σε έναν κατάλογο κατά τα άλλα αρσενικών ή ανευ φύλου δαιμόνων. Κατά συνέπεια, ορισμένοι αποκρυφιστές την αποκαλούν και “Δούκισσα των Θυελλών” ή “Γοργόνα Δούκισσα”. Στην ιεραρχία, πιθανώς υπάγεται σε υψηλότερους άρχοντες που κυβερνούν τα τέσσερα στοιχεία ή τις κατευθύνσεις (π.χ. μπορεί να συνδέεται με τον βασιλιά Amaymon της Δύσης, εάν αυτός θεωρείται ότι κυβερνά το στοιχείο νερό). Ωστόσο, μέσα στον τομέα της έχει πλήρη αυτονομία. Σκεφτείτε την ως στρατηγό των δαιμονικών ναυτικών δυνάμεων: στην κόλαση αν υπάρχει “ναυτικό”, εκείνη είναι η αρχηγός του.
Επιρροή στους ανθρώπους: Η επιρροή της Βέπαρ είναι αισθητή σε καταστάσεις που αφορούν θάλασσα και δηλητηριώδεις πληγές. Για τους ναυτικούς, η Βέπαρ είναι ο δαίμονας πίσω από περίεργα φαινόμενα: μια ξαφνική καταιγίδα που βουλιάζει πλοίο θα μπορούσε να είναι έργο της. Ή ένα φάντασμα πλοίου ορατό στην ομίχλη (σάν φάντασμα της Ολλανδού) ίσως αποδοθεί σε αυτήν που “γεμίζει τη θάλασσα με οράματα πλοίων” για να μπερδέψει τους καπετάνιουςen.wikipedia.org. Στους πολέμους, αν ένας στόλος βυθιστεί ανεξήγητα από κακοτυχία, θα έλεγαν ότι η γοργόνα τον καταράστηκε. Όσον αφορά τις πληγές: κατά τον Μεσαίωνα, οι πολεμιστές που πέθαιναν από μολυσμένα τραύματα (συχνό φαινόμενο) θα μπορούσαν να θεωρηθούν θύματα “δαιμονικής επέμβασης” – η ιδέα ότι η πληγή “σαπίζει με σκουλήκια” σε 3 μέρες είναι χαρακτηριστική δεισιδαιμονία για δαιμονικό φάγωμαen.wikipedia.org. Έτσι, η Βέπαρ επηρέαζε ανθρώπους προκαλώντας τους θανατηφόρες λοιμώξεις. Ακόμη, σε περιπτώσεις που ένας γιατρός ή θεραπευτής κατόρθωνε να σώσει κάποιον από τέτοια μόλυνση, θα μπορούσαν να πουν ότι “ανέτρεψε τη μαγεία της Βέπαρ”. Επιπλέον, η Βέπαρ καθοδηγεί – θετικά ή αρνητικά – τα στρατιωτικά πλοία. Αν ένας ναύαρχος είχε επιτυχία, πιθανώς θεωρούσε ότι έχει τον “οξαποδώ” μαζί του (κάτι σαν να πούλησε ψυχή για νίκες). Η φήμη της Βέπαρ στη μαγεία είναι ότι μπορεί να δημιουργήσει ψευδαισθήσεις: “να κάνει τη θάλασσα να φαίνεται γεμάτη πλοία”en.wikipedia.org. Αυτό είναι ουσιαστικά μαζική ψευδαίσθηση – φανταστείτε έναν στόλο να βλέπει ανύπαρκτα εχθρικά πλοία και να πανικοβάλλεται. Αυτή η επιρροή στο νου και την όραση είναι σημαντική.
Σκοπός παρουσίας της στη Γη: Ο σκοπός της Βέπαρ όταν παρίσταται (όπως και άλλων Goetic δαιμόνων) είναι πρωτίστως να εκτελεί τις εντολές του επικαλέσαντος μάγου. Δηλαδή, μπορεί κάποιος να την καλέσει για να προστατεύσει το πλοίο του ή για να βυθίσει το πλοίο ενός εχθρού, ή για να προκαλέσει (ή θεραπεύσει) μια νόσο. Σε ευρύτερο κοσμικό σχέδιο, η Βέπαρ εξυπηρετεί την εξάπλωση του χάους στα νερά – θυμηθείτε ότι στα περισσότερα συστήματα, τα νερά και οι θάλασσες είναι σύμβολα του ασυνείδητου και των συναισθημάτων. Ο σκοπός της λοιπόν μπορεί να ερμηνευθεί ως η διατάραξη των συναισθημάτων και του υποσυνείδητου (καταιγίδες και φουρτούνες στην ψυχή), αλλά και η δημιουργία πολεμικών συγκρούσεων (ναυτικοί πόλεμοι, όλεθρος σε εμπορικές οδούς). Ενδεχομένως, όπως ο Άρης κυβερνά τους πολέμους στην ξηρά, η Βέπαρ είναι ένα δαιμονικό ανάλογο που σπέρνει τον πόλεμο στη θάλασσα. Έτσι, η παρουσία της στη Γη έχει ως σκοπό να συντηρεί τη φλόγα των συγκρούσεων – αν υπάρχουν ειρηνικές θάλασσες, η Βέπαρ θα ήθελε να τις δει σε αναβρασμό. Επίσης, ως δαίμονας λοιμών, στοχεύει να αποδεκατίζει πληθυσμούς μέσω μολυσματικών ασθενειών (ειδικά σε πολιορκίες ή πολέμους, όπου οι πληγές και οι αρρώστιες αφθονούν).
Εκπροσωπούμενο Κακό: Η Βέπαρ συμβολίζει το κακό της καταστροφικής δύναμης του νερού και της ύπουλης νόσου. Είναι η προσωποποίηση της θανάσιμης θύελλας – όπως η θάλασσα μπορεί να είναι γαλήνια και ξαφνικά να γίνει φονική, έτσι και η Βέπαρ φέρνει ξαφνικό χαμό. Σαν γοργόνα, μοιάζει ελκυστική αλλά είναι φονική, άρα εμπεριέχει και το στοιχείο της απάτης του ωραίου (παρόμοια με Σειρήνες: όμορφη γυναίκα στη θάλασσα που οδηγεί σε θάνατο). Επιπλέον, το δηλητήριο στις πληγές είναι συμβολικά η διαφθορά που εξαπλώνεται σιωπηλά – εκπροσωπεί το είδος του κακού που δεν χτυπά μεμιάς σαν ξίφος, αλλά σε κατατρώει από μέσα, όπως η μόλυνση. Αν δούμε την ευρύτερη εικόνα, η Βέπαρ είναι ένας δαίμονας που θολώνει την αλήθεια (με ψευδαισθήσεις στη θάλασσα) και διαλύει την τάξη (με καταιγίδες και ασθένειες). Συνολικά, λοιπόν, αντιπροσωπεύει τη χαοτική δύναμη των στοιχείων όταν είναι υπό την επιρροή του κακού, καθώς και την αργή, βασανιστική πλευρά του θανάτου (πνιγμός στη θάλασσα, σηψαιμία στην πληγή). Είναι το κακό που έρχεται εξίσου από έξω (τρικυμία) και από μέσα (μόλυνση).
Για να συνοψίσουμε και να συγκρίνουμε ορισμένες από αυτές τις θηλυκές δαιμονικές μορφές και την θέση τους στην ευρύτερη ιεραρχία της Κόλασης, ακολουθεί ένας συγκεντρωτικός πίνακας:
| Δαιμονική Οντότητα | Παράδοση & Θέση | Ρόλος/Ιδιότητες | Ιεραρχία της Κόλασης | Εκπροσωπούμενο Κακό |
|---|---|---|---|---|
| Λίλιθ | Μεσοποταμιανή/Εβραϊκή; “Βασίλισσα των Δαιμόνων”, πρώτη σύζυγος Αδάμel.wikipedia.org | Μητέρα δαιμόνων, νυχτερινή δαιμόνισσα που βλάπτει παιδιά και αποπλανά άνδρεςel.wikipedia.orgel.wikipedia.org | Κορυφή γυναικείας δαιμονικής ιεραρχίας, κύρια σύντροφος Σαμαήλen.wikipedia.org | Λαγνεία, ανταρσία, παιδοκτονία (σκοτάδι, εφιάλτες) |
| Νααμάχ | Εβραϊκή Καμπάλα; “Άγγελος της πορνείας”, μία από τις 4 βασίλισσεςel.wikipedia.org | Δαιμόνισσα αποπλάνησης, μητέρα δαιμόνων με τον Αδάμ, προκαλεί επιληψία στα παιδιάen.wikipedia.org | Βασίλισσα των δαιμόνων (σύντροφος Σαμαήλ), κυβερνά Qliphah της Νύχτας (Nahemoth)reddit.com | Ακολασία, σαρκική διαφθορά, νόσος (ερωτικοί πειρασμοί και παιδικές ασθένειες) |
| Αγράτ Μπατ Μαχλάτ | Εβραϊκή Καμπάλα; “Χορεύουσα δαιμόνισσα”, βασίλισσα μάγισσαen.wikipedia.org | Νυχτερινή στρατηγός 18.000 δαιμόνων, διδάσκει μαγεία, προκαλεί καταστροφέςen.wikipedia.org | Μία από τις 4 βασίλισσες (σύζυγος Σαμαήλ), δαιμονική “πριγκίπισσα” αέρα/καταστροφήςen.wikipedia.org | Καταστροφικό χάος, μαύρη μαγεία, λαγνεία (χορός καταστροφής και διαφθοράς) |
| Εϊσέθ Ζενουνίμ | Εβραϊκή Καμπάλα; “Γυναίκα Πορνείας”, πριγκίπισσα Qliphothen.wikipedia.org | Προσωποποίηση της αμαρτίας, δαίμονας θανάσιμης λαγνείας, θεότητα ιερόδουλων πνευμάτων | Μία από τις 4 σύζυγους Σαμαήλ, Κυβερνήτης του Qliphoth Gamaliel (σφαίρα Yesod)en.wikipedia.org | Λαγνεία, εξαπάτηση, θάνατος (ηδονή που οδηγεί στην καταστροφή) |
| Λαμάστου | Μεσοποτάμια; “Κόρη του Ανου”, δαιμονική ημίθεαbritannica.com | Φονεύει βρέφη, πίνει αίμα, φέρνει εφιάλτες, αρρώστιες, ξηρασίαbritannica.com | Υπέρτατη θηλυκή δαίμονας στη Μεσοποταμία, αντίστοιχη της Λίλιθdbpedia.org; Αυτόνομη δύναμη, αντίπαλη του Παζούζου | Βρεφοκτονία, επιδημίες, εφιάλτες (τυφλός όλεθρος της φύσης) |
| Λάμια | Ελληνική; “Δαιμονισμένη βασίλισσα”, παιδοφάγος δαίμωνel.wikipedia.org | Καταβροχθίζει παιδιά από ζήλια, εμφανίζεται και ως φίδι-γυναίκα, αποπλανά νέουςen.wikipedia.orgtheoi.com | Μοναχικός δαίμων (όχι οργανωμένη θέση), πρωτότυπη παιδοκτόνος – μεταγενέστερα κατηγορία “λαμιών” | Ζήλια, παιδοκτονία, απάτη ομορφιάς (μοιραία γυναίκα, όμορφο τέρας) |
| Έμπουσα | Ελληνική; “Υπηρέτρια της Εκάτης”, μορμοειδές φάντασμαtheogonia.gr | Μονόποδη δαιμόνισσα μεταμορφώσεων, τρομοκρατεί ταξιδιώτες, πίνει αίμα και τρώει σάρκεςtheogonia.gr | Υφιστάμενη πνεύμα στην ακολουθία της Εκάτης (κάτω κόσμος), τύπος δαίμονος-φαντάσματοςtheogonia.gr | Τρόμος, ψευδαίσθηση, αιμοποσία (το κακό του αιφνίδιου φόβου στο σκοτάδι) |
| Γομόρια (Gremory) | Ars Goetia; “Δούκισσα της Κόλασης” (Duke)en.wikipedia.org | Εμφανίζεται ως όμορφη γυναίκα σε καμήλα, αποκαλύπτει μυστικά & θησαυρούς, προκαλεί έρωτα σε γυναίκεςen.wikipedia.org | Ισχυρός Δούκας (26 λεγεώνες)en.wikipedia.org, υπάγεται στους μεγάλους άρχοντες – μία από λίγες θηλυκές μορφές σε υψηλό βαθμό | Αποπλάνηση, μυστικοπάθεια (έρωτας και γνώση για ίδιον όφελος, δαιμονική γοητεία) |
| Βέπαρ (Vepar) | Ars Goetia; “Δούκισσα των Υδάτων” (Great Duke)en.wikipedia.org | Εμφανίζεται ως γοργόνα, κυβερνά τις θάλασσες, καθοδηγεί οπλισμένα πλοία, προκαλεί καταιγίδες και σηψαιμικές πληγέςen.wikipedia.org | Ισχυρός Δούκας (29 λεγεώνες)en.wikipedia.org, υπεύθυνη στοιχείου Νερού στην κολασμένη στρατιά | Ναυτικές καταστροφές, δηλητηριώδεις ασθένειες (χάος του νερού, ύπουλος θάνατος) |
Σημείωση: Από τον παραπάνω πίνακα γίνεται σαφές ότι οι θηλυκές δαιμονικές μορφές, παρά τις διαφορετικές παραδόσεις, συχνά ενσαρκώνουν παρόμοια μοτίβα κακού: αποπλάνηση (σεξουαλική ή αισθησιακή) και καταστροφή (ιδίως προς τα παιδιά ή μέσω ασθενειών). Στην ευρύτερη ιεραρχία της Κόλασης, λίγες κατέχουν κορυφαίες θέσεις (π.χ. Λίλιθ και οι “συνάδελφοί” της ως βασίλισσες). Οι περισσότερες δρουν υπό την αιγίδα ή εξουσία ανώτερων αρσενικών δαιμόνων (όπως Σαμαήλ ή άλλων ηγεμόνων). Παρόλα αυτά, η παρουσία τους είναι αναγνωρισμένη και φόβη τρο στις μυθολογίες, συχνά εξίσου έντονα με των ανδρικών δαιμόνων. Οι ταξιαρχίες της Κόλασης μπορεί να διοικούνται κυρίως από άρρενες δαίμονες, όμως αυτές οι δαιμόνισσες είτε ηγούνται δικών τους ομάδων (π.χ. οι τέσσερις βασίλισσες ηγούνται legions succubi, ή η Λαμάστου τις “επτά μάγισσες”, η Αγράτ τη δική της στρατιά) είτε δρουν αυτόνομα προκαλώντας χάος. Σε κάθε περίπτωση, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της δαιμονικής ιεραρχίας, δίνοντας μια διάσταση σκοτεινής θηλυκής αρχής στο κακό – είτε ως μητέρες των δαιμόνων, είτε ως βασίλισσες, είτε ως τέρατα που πρέπει να φοβόμαστε στο σκοτάδι.
Πηγές: Οι πληροφορίες αντλήθηκαν και συνδυάστηκαν από μυθολογικές εγκυκλοπαίδειες, αρχαία κείμενα και παραδοσιακά γραπτά, όπως το Βιβλίο του Ενώχ, το Ζοχάρ, το Lesser Key of Solomon, καθώς και σύγχρονες αναλύσεις αυτών των παραδόσεωνel.wikipedia.orgen.wikipedia.orgbritannica.comen.wikipedia.orgen.wikipedia.org.
